จิตวิทยาผู้ใหญ่ ตอนที่ 335: ความทรงจำที่ถูกกดทับ (1)

  • โดย ภู ภักดิ์วิไลเกียรติ
  • 12 กันยายน 2564
  • Tweet
จิตวิทยาผู้ใหญ่-335

      

จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 335: ความทรงจำที่ถูกกดทับ (1)

จากเรื่องที่เราเคยได้พูดคุยในตอนก่อนหน้านี้ โฮลลี่ (Holly) ผู้หญิงที่ถูกพ่อของเธอล่วงละเมิดทางเพศตอนเธออายุ 6 ปี เราจะมาอธิบายความทรงจำเกี่ยวกับการล่วงละเมิดทางเพศ ตอนที่เธอเข้ารับการบำบัดทางจิตใจขณะเธออายุ 13 ปี

ต่อมาเมื่อเธออายุ 19 ปี พ่อของเธอได้ฟ้องร้องนักบำบัดของโฮลลี่ในการใส่ความทรงจำที่ผิดลงไปในสมองของเธอ ซึ่งคณะลูกขุนได้เห็นชอบด้วยกับพ่อของเธอว่า ความทรงจำบางส่วนของเธออาจเกิดความผิดพลาด

อันที่จริง นักบำบัดไม่ได้ฝังความทรงจำลงสมองโฮลลี่ แต่พวกเขาไม่ได้ตั้งใจเสริมแรง (Reinforce) ศาลอุทรณ์ของรัฐได้ยกฟ้องคดีพ่อของโฮลลี่

สาเหตุเพราะว่าคำให้การ (Testimony) เกี่ยวกับการลวนลามทางเพศบางอย่าง ขณะอยู่ภายใต้สาร โซเดียม อมิลทอล (Sodium amytal) หรือเรียกว่า “เซรุ่มพูดความจริง” (Truth serum) ซึ่งนักบำบัดของเธอเป็นผู้หยดให้เธอ

บ่อยครั้งในคำให้การภายใต้สารโซเดียมอมิลทอล มักไม่อาจเชื่อถือได้ซึ่งถูกสั่งห้าม (Bar) ใช้ในศาลของรัฐแคลลิฟอร์เนีย (California) ตั้งแต่ปี 1959

ซึ่งกรณีของโฮลลี่แสดงให้เห็นปัญหาทางจิตวิทยาในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1990s อย่างมาก อันเกี่ยวข้องกับปัญหาทางความทรงจำที่ถูกกดทับ (Repressed memory) และการฟื้นฟูความทรงจำ

จิตแพทย์นามว่า ฮาร์โรลด์ ลีฟส์ (Harold Lief) เป็นคนแรกที่ตั้งคำถามเกี่ยวกับความแม่นยำของความทรงจำที่ถูกกดทับโดยพูดว่า “เราไม่รู้ว่าความทรงจำที่ฟื้นฟูมาเป็นเรื่องจริงกี่เปอร์เซนต์ และไม่รู้ว่าเป็นความทรงจำเทียม (Pseudo memories) กี่เปอร์เซนต์”

แต่เรารู้ว่ามีอีกกรณีเป็นร้อย หรือเป็นพันที่ความทรงจำเทียมได้ทำลายครอบครัวทำลาย ซึ่งเราจะมาพูดคุยเกี่ยวกับปัญหา 4 ของความทรงจำที่ถูกกดทับ

แนวคิดของความทรงจำที่ถูกกดทับ ตั้งอยู่บนพื้นฐานทฤษฎีการกดทับ (Repression) ของซิกส์มันด์ ฟรอยด์ (Sigmund Freud) ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ภายใต้ทฤษฎีวิเคราะห์จิตวิทยาด้านบุคลิกภาพ (Psycho-analytic theory of personality) ของเขา

กาถูกกดทับคือ ระบบที่จิตใจผลักดันความทรงจำบางอย่างที่คุกคาม (Threaten) หรือเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (Traumatic) ให้ลึกลงไปในจิตใต้สำนึก (Unconscious)

ซึ่งหลังจากอยู่ในจิตใต้สำนึก ความทรงจำถูกกดทับไม่อาจระลึกได้ ซึ่งมันจะคงอยู่ในนั้นจนกว่าจะมีบางอย่างปลดปล่อย (Release) มันและคนนั้นจะจดจำมันได้

นักบำบัดจิตใจบางคนเชื่อว่าเด็กที่เคยถูกลวนลามทางเพศ ต้องรับมือกับเหตุการณ์สะเทือนขวัญและความรู้สึกการมีตราบาป (Guilt) โดยความทรงจำถูกกดทับไว้

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth - Thompson Learning.
  2. Harold Lief - https://en.wikipedia.org/wiki/Harold_Lief [2021, Sep 11].
  3. Repression (psychology) - https://en.wikipedia.org/wiki/Repression_(psychology) [2021, Sep 11].