คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ฮาโลเพอริดอล
ยาฮาโลเพอริดอล (Haloperidol) คือ ยารักษาอาการทางจิต หรืออาการทางจิตประสาทชนิด เฉียบพลันที่มีสาเหตุมาจากการใช้ยากลุ่มที่มีผลต่อจิตประสาท เช่น Amphetamines, Ketamine, Psilocybin และ Phencyclidine การรักษายังรวมไปถึงเรื่องอารมณ์ก้าวร้าว มีภาวะอยู่นิ่งไม่ได้หรือเป็นที่รู้จักว่า Hyperactivity นอกจากนี้ยังใช้รักษาอาการอาเจียนหลังได้รับการผ่าตัด หรือหลังได้รับการฉายรังสีรักษา หรือผู้ที่ได้รับผลข้างเคียงจากการรักษาทางยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยโรคมะเร็ง ฯลฯ
- รักษาอาการทางจิตประสาททั้งในผู้ใหญ่และในเด็ก
- รักษากลุ่มอาการทูเร็ตต์ (Touretter’s syndrome ) ซึ่งมีอาการกระตุกที่กล้ามเนื้อใบหน้าและลำตัวอย่างมาก อาจมีการเปล่งเสียงคำรามหรือพูดติดอ่างร่วมด้วย
- รักษาอาการกระตุกซ้ำๆ ของใบหน้า คอ ไหล่ มุมปาก หรือที่เรียกว่า Tics
- รักษาภาวะวิตกกังวล ภาวะร้อนรน/กระสับกระส่าย และ สับสน
- รักษาอาการสะอึกชนิดรักษายาก (Intractable hiccup)
- รักษาอาการคลื่นไส้อาเจียนของผู้ป่วยหลังผ่าตัด หรือผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับการฉายรังสีรักษาหรือใช้ยาเคมีบำบัด
- มีอาการคล้ายวิตกกังวล ซึมเศร้า
- หัวใจเต้นเร็ว
- ความดันโลหิตต่ำ
- เบื่ออาหาร
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มีภาวะซึมเศร้าระดับรุนแรง (Severe toxic CNS depression)
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยด้วยโรคพาร์กินสัน
- ห้ามใช้ยานี้กับหญิงที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยด้วยโรคลมชัก ผู้ป่วยโรคต้อหิน ผู้ป่วยต่อมลูกหมากโต ผู้ป่วยด้วยโรคหัวใจหรือโรคตับในระยะรุนแรง ผู้ป่วยโรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่ได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น Warfarin
- ระวังการใช้ยานี้กับ หญิงตั้งครรภ์ ผู้สูงอายุ เด็ก
- การใช้ยาฮาโลเพอริดอลร่วมกับยา Carbamazepine และ Rifampicin ส่งผลให้ระดับยาฮาโลเพอริดอลในกระแสเลือดลดต่ำลงจนกระทบต่อประสิทธิภาพของการรักษา แพทย์จะเป็นผู้ปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมต่อคนไข้
- การใช้ยาฮาโลเพอริดอลร่วมกับ ยานอนหลับ หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ สามารถทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าขึ้นได้ สมควรเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
- การใช้ฮาโลเพอริดอลร่วมกับ ยาลดความดันโลหิตสูง เช่น Guanethidine สามารถลดฤทธิ์ในการลดความดันโลหิตให้ด้อยประสิทธิภาพลง ควรเลี่ยงการใช้ร่วมกัน หรือแพทย์เป็นผู้ปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสม