หยดนี้ให้ชีวิต (ตอนที่ 4)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 10 ตุลาคม 2563
- Tweet
โดยกรุ๊ปเลือดหลักมีอยู่ 4 กรุ๊ป คือ A, B, AB และ O และแยกย่อยออกเป็นกรุ๊ปบวก (Positive) และกรุ๊ปลบ (Negative) ได้แก่
- กรุ๊ปเลือด A บวก หรือ A ลบ คือ กรุ๊ปเลือดที่มีแอนติเจนชนิดเอ (A Antigens) ที่เซลล์เม็ดเลือดแดง และมีสารแอนติบอดีชนิดแอนติ-บี (Anti-B) ในพลาสมา
- กรุ๊ปเลือด B บวก หรือ B ลบ คือ กรุ๊ปเลือดที่มีแอนติเจนชนิดบี (B Antigens) ที่เซลล์เม็ดเลือดแดง และมีสารแอนติบอดีชนิดแอนติ-เอ (Anti-A) ในพลาสมา
- กรุ๊ปเลือด AB บวก หรือ AB ลบ คือ กรุ๊ปเลือดที่มีแอนติเจนทั้งชนิดเอ (A Antigens) และชนิดบี (B Antigens) ที่เซลล์เม็ดเลือดแดง แต่ไม่มีแอนติบอดีชนิดแอนติ-เอ (Anti-A) และชนิดแอนติ-บี (Anti-B) ในพลาสมา
- กรุ๊ปเลือด O บวก หรือ O ลบคือ กรุ๊ปเลือดที่ไม่มีแอนติเจนที่เซลล์เม็ดเลือดแดง แต่มีแอนติบอดีทั้งชนิดแอนติ-เอ (Anti-A) และชนิดแอนติ-บี (Anti-B) ในพลาสมา
กรณีที่มีการให้หรือบริจาคเลือด กรุ๊ปเลือดเป็นสิ่งสำคัญมากเพราะแอนติบอดีจะต่อสู้กับเซลล์เม็ดเลือดใหม่กรณีที่มีแอนติเจนที่ไม่ตรงกัน ซึ่งสามารถทำให้เสียชีวิตได้ ทั้งนี้ คนที่มีเลือดกรุ๊ป O สามารถให้เลือดได้กับทุกคน และคนที่มีเลือดกรุ๊ปเลือด AB สามารถรับเลือดได้จากทุกคน
นอกจากนี้ กรุ๊ปเลือดยังเป็นสิ่งสำคัญระหว่างการตั้งครรภ์ ทั้งนี้เพราะหญิงตั้งครรภ์ที่มีกรุ๊ปเลือดลบ แต่ทารกได้รับกรุ๊ปเลือดบวกจากพ่อ จะต้องมีการรักษาและป้องกันภาวะที่เรียกว่า โรคเม็ดเลือดแดงแตกสลายในทารกแรกเกิด (Hemolytic disease of the newborn = HDN) ด้วย
ลักษณะความผิดปกติต่างๆ ที่สามารถเกิดขึ้นกับเลือด ได้แก่
- การตกเลือด (Hemorrhage / Bleeding): เป็นลักษณะที่เลือดรั่วออกมานอกหลอดเลือด ซึ่งถ้าเป็นภายนอกจะสังเกตเห็นได้ชัด เช่น เป็นแผลเลือดออก แต่ถ้าเป็นภายในอวัยวะก็อาจไม่เห็นได้ทันที เช่น เลือดออกในช่องท้อง
- ภาวะเลือดคั่ง (Hematoma): เป็นภาวะที่มีเลือดออกในเนื้อเยื่อ มักมีขนาดใหญ่และสามารถคลำได้เป็นก้อน การตกเลือดภายในมักเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะเลือดคั่ง
- โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือ ลูคีเมีย (Leukemia): เป็นลักษณะที่เซลล์เม็ดเลือดขาวแบ่งตัวผิดปกติ ทำให้มีการติดเชื้อได้ง่ายกว่าปกติ
- โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดมัยอิโลมาหรือเอ็มเอ็ม (Multiple myeloma / MM): เป็นลักษณะที่คล้ายกับลูคีเมีย อาการทั่วไปที่พบ คือ โลหิตจาง ไตวาย และมีระดับแคลเซียมในเลือดสูง
- มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma): เป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดชนิดหนึ่งที่เกิดในต่อมน้ำเหลืองและเนื้อเยื่ออื่นๆ ทำให้เลือดไม่สามารถทำหน้าที่ได้ตามปกติ
แหล่งข้อมูล:
- What's Blood?https://kidshealth.org/en/kids/blood.html [2020, October 9].
- Picture of Blood. https://www.webmd.com/heart/anatomy-picture-of-blood#1 [2020, October 9].
- How does blood work, and what problems occur? https://www.medicalnewstoday.com/articles/196001#structure [2020, October 9].
