3. ตลาดยา – ตอนที่ 60

  • ธุรกิจร้านค้าปลีก/ร้านขายยาทั่วไป (Stand-alone) – รายได้ถูกกดดัน (Pressure) จาก
    1. การขยายสาขา (Chain store) ของผู้ประกอบการรายใหญ่ อาทิ ร้าน Fascino, ร้าน Save Drug (เครือโรงพยาบาลกรุงเทพ), และร้าน Pure (เครือ Big C) ซึ่งมีแผนเปิดร้านขายยา Siri Pharmaเพิ่มขึ้น
    2. การขยายพื้นที่จำหน่ายยาของร้านค้าปลีกสมัยใหม่ (Modern trade) เช่น Discount store, Supermarket, และ Convenience store โดยเฉพาะร้าน 7-Eleven
    3. คู่แข่งจากร้านขายยาออนไลน์ และ
    4. ต้นทุนการลงทุนสูงขึ้น จากการปรับปรุง (Renovation) ร้านให้ได้มาตรฐาน (Standard) ร้านยา กระทบผลประกอบการอาจไม่สูงเท่าในอดีต
  • ร้านค้าส่งเภสัชภัณฑ์ปัจจุบันหันมาทำตลาดร้านค้าปลีก (Retail) มากขึ้น และเพิ่มช่องทาง (Channel) การขายและโฆษณา (Advertising) สินค้าผ่านสื่อออนไลน์ ทำให้สามารถเข้าถึง (Access) กลุ่มผู้บริโภคได้มากขึ้น จึงค่อนข้างได้เปรียบด้านต้นทุน (Cost advantage) การจัดซื้อยา เมื่อเทียบกับธุรกิจร้านค้าปลีก/ร้านขายยาทั่วไป (Stand-alone)

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (Food and Drug Administration: FDA) ระบุว่าไทยมีโรงงานผลิตยาแผนปัจจุบันที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการผลิต (Good Manufacturing Practice: GMP) มากกว่า 150 แห่ง ซึ่งในจำนวนนี้มีไม่ถึง 10% ที่สามารถผลิตวัตถุดิบตัวยาสำคัญ (Active pharmaceutical ingredient) ได้เอง

ส่วนใหญ่นำมาใช้ในการผลิตยาสำเร็จรูป (Finished drug) ของโรงงาน (Factory) ตนเองเป็นหลัก สำหรับการวิจัยและพัฒนา (Research and development) ยาตัวใหม่ มีเฉพาะการคิดค้นวัคซีนทั้งในระดับต้นธาร (Upstream) และปลายธาร (Downstream) โดยประเทศไทยมีแผนนโยบายและยุทธศาสตร์ (Policy and Strategy Plan) วัคซีนแห่งชาติมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548

ปัจจุบันอยู่ภายใต้แผนฯ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2566 ถึง พ.ศ. 2570 ซึ่งมีเป้าหมายให้ประชาชนทุกคนได้รับวัคซีนอย่างครอบคลุม เหมาะสมและเพียงพอ ทั้งในภาวะปรกติและภาวะฉุกเฉิน (Emergency) รวมถึงสามารถผลิตวัคซีนที่จำเป็นเพื่อทดแทนการนำเข้า (Import substitute)

ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมยา แบ่งได้เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้

กลุ่มที่ 1 หน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ องค์การเภสัชกรรม (Government Pharmaceutical Organization: GPO) และโรงงานเภสัชกรรมทหาร (Military Pharmacy Factory)

แหล่งข้อมูล

  1. https://www.krungsri.com/th/research/industry/industry-outlook/chemicals/phamaceuticals/io/io-pharmaceuticals-2025-2027 [2025, June 16].
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Pharmacy_(shop) [2025, June 16].